Paylaşım ekonomisi, dijitalleşme sayesinde geniş bir zemin bulan ve son yıllarda oldukça revaçta olan bir kavram. Bu yazıda, yakın gelecekte ekonomide payının hızla büyüyeceğini ve büyük fırsatlar yaratacağını düşündüğüm bu konseptten bahsetmek istiyorum.
Dayanışmacı ekonomi veya dayanışmacı tüketim olarak da bilinen paylaşım ekonomisi, bireyler arası ürün veya hizmet değiş tokuşuna dayanan esnek bir iktisadi ağı ifade eder. Temel olarak bir kişinin sahip olduğu ihtiyaç fazlası ürünü bir başkasının kullanmasına olanak sağlar. Örneğin, evimizde kullanmadığımız bir odayı kalacak yer ihtiyacı içinde olan bir başkasına kiraya vermemiz, paylaşım ekonomisi modeline bir örnektir. Bunun dışında, ortak ofis kullanımından araç paylaşımına kadar yüzlerce örnek verilebilir
Paylaşım Ekonomisinin Ekonomik Faydaları
Ekonomik verimlilik bağlamında bu modelin birçok faydası var. Tedarikçi açısından, sahip olduğu ihtiyaç fazlası ürün ticari olarak değerlendirilmiş oluyor. Hizmeti alan kişi ise, uygun fiyata ihtiyacını karşılamış oluyor. Ayrıca paylaşım ekonomisi, gerçekleşen alışveriş ile ilgili sektörlerde rekabetçiliği de artırıyor. Örneğin kalacak yer paylaşımı, otelcilik sektöründe rekabeti artırır; otel fiyatlarına ve hizmet kalitesine müşteri lehine etki eder.
Dijitalleşmenin Paylaşım Ekonomisine Etkisi
Son yıllarda ortaya çıkan dijital platformlar, bu modelin daha önce uygulanmasını zor, hatta neredeyse imkansız kılan iki temel soruna çözüm getirerek, paylaşım ekonomisinin yaygınlaşması için zemin hazırlıyorlar. Bu sorunlardan biri, eskiden hizmet talep eden ve o hizmeti sağlamaya müsait insanların birbirlerini bulmasının oldukça zor olmasıydı. Bugün, dijital platformlar sayesinde taraflar birbirlerini kolaylıkla bulup anlaşabiliyorlar. Güvenlik ise, dijitalleşme sayesinde aşılabilecek ikinci sorun. Belli bir ürün ya da hizmet paylaşımı iki taraf için avantajlı olsa da, karşılıklı güven oluşması eskiden oldukça zordu. Bu durum, paylaşım ekonomisinin geçmişte yayılmasının önünde büyük bir engeldi.
Fakat bugün aracı dijital platformlar, üyelik şartları ve puanlama gibi mekanizmalar sayesinde, büyük ölçüde alışveriş güvenliği sağlamayı başarabiliyorlar. Bu durum, paylaşım ekonomisi modeline dayanan alışverişlere talebin hızla artmasına sebep oluyor.
Günümüzde, bu modelin gerektirdiği regülasyon ve düzenlemelerin henüz tam olarak hayata geçirilmemiş olması, paylaşım ekonomisinin yayılmasını yavaşlatan etkenlerden biri. Bunun gibi açmazların aşılacağı yakın gelecekte, modelin hızla yayılacağını düşünüyorum.
